Stosując monitoring wizyjny w podmiocie medycznym, należy uwzględnić fakt, że w zależności od jego celu różne będą podstawy prawne jego wprowadzenia. Co za tym idzie - różnić będą się także tryby i obowiązki, do których trzeba się zastosować. Oto warunki prawne, jakie należy spełnić, aby możliwe było zainstalowanie kamery w gabinecie lekarskim lub w poczekalni.

Cele, dla których monitoring wizyjny może być stosowany

Przepisy prawa określające tryb postępowania przy wdrożeniu monitoringu w podmiocie medycznym zależą przede wszystkim od dwóch czynników. Są nimi:

• planowany cel wprowadzenia do stosowania monitoringu wizyjnego w podmiocie wykonującym działalność leczniczą;
• określenie, kogo monitoring ma dotyczyć.

Ustawa o działalności leczniczej

Monitoring wprowadzany z wykorzystaniem regulaminu organizacyjnego

Zgodnie z art. 23 Ustawy z dnia 15 kwietnia 2011r., o działalności leczniczej kierownik podmiotu wykonującego działalność leczniczą może określić w regulaminie organizacyjnym sposób obserwacji określonych pomieszczeń za pomocą urządzeń umożliwiających rejestrację obrazu (m.in. kamery monitoringu).

Uwaga jednak musi uwzględnić przy tym konieczność poszanowania intymności i godności pacjenta, w tym:

• przekazywanie obrazu z monitoringu w sposób uniemożliwiający ukazywanie intymnych czynności fizjologicznych;
• potrzebę zastosowania monitoringu w danym pomieszczeniu;
• konieczność ochrony danych osobowych.

Należy podkreślić, że to kierownik podmiotu wykonującego działalność leczniczą, który zdecyduje się na wprowadzenie monitoringu wizyjnego odpowiada za jego wykorzystywanie zgodnie z przepisami prawa.

Kamery monitoringu mogą obejmować następujące pomieszczenia

• pomieszczenia ogólnodostępne – wtedy, kiedy jest to niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa pacjentów lub pracowników (np. kamera w poczekalni u lekarza);
• pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne oraz pobytu pacjentów, w szczególności pokoi łóżkowych, pomieszczeń higieniczno-sanitarnych, przebieralni, szatni – ale wówczas, kiedy wynika to z przepisów odrębnych;
• pomieszczenia w których są udzielane świadczenia zdrowotne w przypadku szpitali, zakładów opiekuńczo-leczniczych, zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych, zakładów rehabilitacji leczniczej i hospicjów - jeżeli jest to konieczne w procesie leczenia pacjentów lub do zapewnienia im bezpieczeństwa -w przypadku szpitali, zakładów opiekuńczo-leczniczych, zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych, zakładów rehabilitacji leczniczej i hospicjów.

Retencja danych

W przypadku monitoringu stosowanego w oparciu o cytowane przepisy, nagrania z kamer uzyskane w wyniku monitoringu zawierające dane osobowe podmiot wykonujący działalność leczniczą przetwarza wyłącznie do celów, dla których zostały zebrane, i przechowuje przez okres nie dłuższy niż 3 miesiące od dnia nagrania, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Po upływie okresów przechowywania uzyskane w wyniku monitoringu nagrania obrazu zawierające dane osobowe podlegają zniszczeniu, również o ile przepisy odrębne nie stanowią inaczej.

Ustawa o Kodeks pracy

Cele w jakich monitoring może być stosowany

Zgodnie z art. 22(2) § 1 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974r., Kodeks pracy, jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa pracowników lub ochrony mienia lub kontroli produkcji lub zachowania w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, pracodawca może wprowadzić szczególny nadzór nad terenem zakładu pracy lub terenem wokół zakładu pracy w postaci środków technicznych umożliwiających rejestrację obrazu (monitoring).

Wyłączenia, jakich należy przestrzegać

Kodeksowe przepisy określają również, jakie pomieszczenia nie mogą zostać objęte działaniem monitoringu wizyjnego. Monitoring nie może obejmować pomieszczeń udostępnianych zakładowej organizacji związkowej.

Ponadto monitoring nie może obejmować swoim działaniem pomieszczeń sanitarnych, szatni, stołówek oraz palarni, chyba że stosowanie monitoringu w tych pomieszczeniach jest niezbędne do realizacji celu, jaki określają przepisy kodeksowe i jednocześnie nie naruszy to godności oraz innych dóbr osobistych pracownika. Monitoring pomieszczeń sanitarnych wymaga uzyskania uprzedniej zgody zakładowej organizacji związkowej, a jeżeli u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa - uprzedniej zgody przedstawicieli pracowników wybranych w trybie przyjętym u danego pracodawcy.

Retencja danych

Nagrania obrazu pracodawca przetwarza wyłącznie do celów, dla których zostały zebrane, i przechowuje przez okres nieprzekraczający 3 miesięcy od dnia nagrania. W przypadku, w którym nagrania stanowią dowód w postępowaniu prowadzonym na podstawie prawa lub pracodawca powziął wiadomość, iż mogą one stanowić dowód w postępowaniu, termin przechowywania nagrań ulega przedłużeniu do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. Po upływie ww. okresów przechowywania nagrań podlegają zniszczeniu, o ile przepisy odrębne nie stanowią inaczej.

Tryb wprowadzenia monitoringu wizyjnego na podstawie Kodeksu pracy

Cele, zakres oraz sposób zastosowania monitoringu ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy. Pracodawca informuje pracowników o wprowadzeniu monitoringu, w sposób przyjęty u danego pracodawcy, nie później niż 2 tygodnie przed jego uruchomieniem. Ponadto obowiązkiem pracodawcy przed dopuszczeniem pracownika do pracy jest przekazanie mu na piśmie informacje, o celu zakresie i sposobie stosowania monitoringu.

W przypadku wprowadzenia monitoringu (jak np. kamera w gabinecie lekarskim) pracodawca oznacza pomieszczenia i teren monitorowany w sposób widoczny i czytelny, za pomocą odpowiednich znaków lub ogłoszeń dźwiękowych, nie później niż jeden dzień przed jego uruchomieniem.

Należy też zwrócić uwagę na odmienny tryb wprowadzenia w życie monitoringu wizyjnego, stosowanego w celach i na podstawie przepisów Kodeksu pracy, od trybu, jaki należy zachować przy monitoringu wizyjnym uregulowanym przepisami Ustawy o działalności leczniczej. W sytuacji stosowania monitoringu na podstawie obu z ww. aktów, należy zachować oba tryby opisane przepisami prawa.

Autor: mgr Dominik Spałek