Dynamiczny rozwój medycyny sprawia, że obowiązkiem lekarza jest stałe dokształcenie. Z tym obowiązkiem skorelowane jest prawo pacjenta do otrzymywania świadczeń zgodnych ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, z wykorzystaniem metod diagnostycznych i terapeutycznych innych niż stosowane w medycynie niekonwencjonalnej, ludowej lub orientalnej. Jak powinno wyglądać doskonalenie zawodowe lekarzy i na czym polega ten obowiązek?

Jak zdefiniować kryterium aktualnej wiedzy medycznej?

Obowiązkiem lekarza jest wykonywanie zawodu zgodnie z aktualną wiedzą medyczną. Zgodnie z obowiązującym orzecznictwem (Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 maja 2019 r., sygn. akt VI SA/Wa 136/19, LEX nr 3087230) termin ,,aktualnej wiedzy medycznej” odnosi się do całokształtu wiedzy medycznej wraz z tezami potwierdzonymi, udokumentowanymi i sformalizowanymi badaniami klinicznymi.

Zasadą jest powstrzymanie się od stosowania niesprawdzonych metod, które są jeszcze na etapie eksperymentów i nie uzyskały dostatecznego uznania w środowisku medycznym, ponieważ jest to związane z wysokim ryzykiem, oraz od stosowania czynności zarzuconych, co do których stwierdzono, że są nieskuteczne, błędne czy niebezpieczne.

Za metody uznawane i dopuszczone do stosowania uznaje się zasady wiedzy reprezentowane przez miarodajne koła naukowe. Zasady te muszą odpowiadać przyjętym poglądom, które nie podlegają dyskusji oraz oparte są prawie na jednomyślności. Do źródeł wskazań aktualnej wiedzy medycznej można zaliczyć opinie konsulatów w ochronie zdrowia oraz stanowiska towarzystw naukowych.

Jakich metod leczenia należy unikać?

Aby ocenić, czy postępowanie względem pacjenta następowało zgodnie
z wymaganiami aktualnej wiedzy medycznej, istotny jest stan wiedzy z chwili postępowania.

W kontekście powyższych wiadomości należy podkreślić, że lekarzowi nie wolno posługiwać się metodami uznanymi przez naukę za szkodliwe, bezwartościowe lub niezweryfikowane. Stanowisko Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia 30 marca 2023 r. kwalifikuje leczenie produktami homeopatycznymi jako niespełniające wymagań stawianych metodom stosowanym we współczesnej medycynie, a zasady tej metody leczenia jako niezgodne z aktualną wiedzą medyczną.

Do obowiązków lekarza wykonującego zawód z należytą starannością należą aktualizacja wiedzy, śledzenie zmian w medycynie oraz stałe doszkalanie.

Jak wypełniać obowiązek doskonalenia zawodowego? Punkty edukacyjne

Doskonalenie zawodowe lekarza (lekarza dentysty) obejmuje aktywność zawodową w ramach samokształcenia lub w zorganizowanych formach kształcenia podyplomowego. Lekarz (lekarz dentysta) musi uzyskać co najmniej 200 punktów edukacyjnych w 48 miesięcznych następujących po sobie okresach rozliczeniowych.

Sposób dopełniania obowiązku doskonalenia zawodowego lekarzy (lekarzy dentystów) został określony w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 21 lutego 2022 r. w sprawie sposobu dopełnienia obowiązku doskonalenia zawodowego lekarzy i lekarzy dentystów (Dz.U.2022.464). Lekarz realizuje obowiązek doskonalenia zawodowego m.in. poprzez udział w kursach medycznych, zjazdach i konferencjach; napisanie i opublikowanie fachowej książki medycznej czy posiadanie aktywnego indywidualnego konta na internetowych edukacyjnych platformach medycznych wskazanych przez Naczelną Radę Lekarską.

Lekarzowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę (z wyjątkiem lekarza, który w danym roku kalendarzowym realizuje szkolenie specjalizacyjne), na jego wniosek, przysługuje urlop szkoleniowy w wymiarze do 6 dni roboczych rocznie.

Obowiązek doskonalenia zawodowego nie dotyczy lekarzy, którzy:

• odbywają staż podyplomowy
  
• przebywają na urlopie macierzyńskim
  
• przebywają na zwolnieniu lekarskim z powodu choroby przekraczającej łącznie 50 % ww. okresu rozliczeniowego.

Jak wrócić do wykonywania zawodu po ponad 5-letniej przerwie w wykonywaniu zawodu lekarza (lekarza dentysty?)

Lekarz, który przez ponad 5 lat od ukończeniu studiów nie rozpoczął wykonywania zawodu lub nie wykonywał zawodu przez wyżej wskazany okres, jest zobowiązany do odbycia przeszkolenia teoretycznego, którego tryb, program, miejsce i okres określi okręgowa rada lekarska, w drodze uchwały, biorąc pod uwagę długość okresu, który upłynął od uzyskania dyplomu lub niewykonywania zawodu.

Aby uniknąć 5-letniej przerwy w wykonywaniu zawodu, lekarz powinien przed upływem 5 lat podjąć aktywność zawodową polegającą m.in. na udzielaniu świadczeń zdrowotnych, prowadzeniu prac badawczych w dziedzinie nauk medycznych – przez okres co najmniej 6 miesięcy w wymiarze min. 40 godzin miesięcznie.

Źródła:

1. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 maja 2019 r., sygn. akt VI SA/Wa 136/19, LEX nr 3087230.
2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 lutego 2022 r. w sprawie sposobu dopełnienia obowiązku doskonalenia zawodowego lekarzy i lekarzy dentystów (Dz.U.2022.464).

Autorka: adwokat Justyna Macias

adwokat-dla-lekarza.pl