Uproszczony dostęp do wykonywania w Polsce zawodów lekarza i lekarza dentysty dotyczy osób, które uzyskały kwalifikacje zawodowe poza Unią Europejską – w głównej mierze są to lekarze z Ukrainy. Lekarz (lekarz dentysta) uzyskuje prawo wykonywania zawodu lekarza (lekarza dentysty) na określony zakres czynności zawodowych, czas i miejsce zatrudnienia na terytorium Polski.

Kto może uzyskać prawo wykonywania zawodu w ramach tzw. „systemu uproszczonego”?

Prawo wykonywania zawodu w ramach ,,systemu uproszczonego” może uzyskać każdy, kto uzyskał kwalifikacje lekarza (lekarza dentysty) poza terytorium Unii Europejskiej, w tym m.in.:

1. Ukończył co najmniej pięcioletnie studia na kierunku lekarskim lub lekarsko – dentystycznym poza terytorium Unii Europejskiej.
   
2. Posiada tytuł lekarza (lekarza dentysty) specjalisty poza terytorium Unii Europejskiej.
   
3. Posiada zaświadczenie od podmiotu wykonującego działalność leczniczą Polsce, który planuje go zatrudnić.
   
4. Ma co najmniej trzyletnie doświadczenie zawodowe jako lekarz specjalista (lekarz dentysta specjalista) w danej dziedzinie, uzyskane w okresie pięciu lat bezpośrednio poprzedzających uzyskanie zaświadczenia od podmiotu leczniczego, który planuje go zatrudnić.

Co istotne, osoba, która posiada dyplom państwa, które w chwili jego wydania nie należało do Unii Europejskiej, lecz obecnie należy, ma automatycznie uznane kwalifikacje i nie musi korzystać z uproszczonego systemu dostępu do zawodu lekarza i lekarza dentysty.

Jaki jest zakres udzielania świadczeń zdrowotnych przez lekarza (lekarza dentystę) posiadającego warunkowe prawo wykonywania zawodu?

Lekarz, który uzyskał uprawnienie do wykonywania zawodu lekarza w ramach ,,systemu uproszczonego”, ma prawo do udzielania świadczeń zdrowotnych. W szczególności lekarz może udzielać świadczeń polegających na badaniu stanu zdrowia, rozpoznawaniu chorób i zapobieganiu im, leczeniu i rehabilitacji chorych, udzielaniu porad lekarskich, a także wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich pod nadzorem opiekuna będącego lekarzem posiadającym specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w danej dziedzinie medycyny wyznaczonego przez kierownika podmiotu, w którym jest zatrudniony.

Lekarz posiadający warunkowe prawo wykonywania zawodu może wykonywać zawód w takim zakresie, w jakim wykonuje go każdy lekarz bez specjalizacji. Zgodnie z obowiązującymi przepisami lekarz (lekarz dentysta) posiadający warunkowe prawo wykonywania zawodu nie jest uprawniony do podejmowania czynności, do których przepisy wymagają posiadania określonej specjalizacji lub tytułu specjalisty.

Istnieje także tryb uproszczony dający możliwość leczenia specjalistycznego, zgodnie z art. 7 ust. 2e ustawy o zawodach lekarza lekarza dentysty (Dz.U.2023.1516). Udzielanie specjalistycznych świadczeń zdrowotnych przez lekarza (lekarza dentystę), który posiada dyplom potwierdzający uzyskanie tytułu specjalisty wydany poza Unią Europejską, jest dopuszczalne w przypadku uzyskania prawa wykonywania zawodu lekarza (lekarza dentysty) na określony zakres czynności zawodowych, czas i miejsce zatrudnienia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Jak należy weryfikować umiejętności lekarza nadzorowanego?

Lekarz wykonuje zawód pod nadzorem odpowiednio lekarza albo lekarza dentysty posiadającego specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty. W zależności od wariantu Minister Zdrowia w decyzji wydanej wnioskodawcy wskazuje na długość nadzoru. Sposób sprawowania nadzoru winien mieć charakter indywidualny, co oznacza, że powinien uwzględniać kwalifikacje, wiedzę i umiejętności lekarza, a także możliwości organizacyjne danego podmiotu leczniczego.

Kierownik podmiotu leczniczego ma obowiązek tak zorganizować pracę, aby zapewnić nadzór nad lekarzem posiadającym warunkowe prawo wykonywania zawodu w sposób skutecznie weryfikujący jego umiejętności zawodowe – poprzez obserwację i kontrole udzielania świadczeń zdrowotnych. Lekarz nadzorujący powinien reagować w sytuacjach awaryjnych i podejmować działania minimalizujące ewentualne zagrożenia. Powinien on również znajdować się w otoczeniu lekarza nadzorowanego, aby istniała możliwość ewentualnej konsultacji i pomocy ze strony lekarza nadzorującego.

Jeżeli udzielanie świadczeń zdrowotnych przez danego lekarza nadzorowanego stanowi zagrożenie dla zdrowia lub życia pacjentów, należy poinformować o tym fakcie Ministra Zdrowia, który w uzasadnionych przypadkach może cofnąć zgodę na wykonywanie zawodu przez danego lekarza.

Czy zakres nadzoru może być sukcesywnie zmniejszany?

Z informacji przekazanych przez Ministerstwo Zdrowia wynika, że jeżeli wyniki pracy lekarza będą pozytywne, zakres nadzoru nad nim może być sukcesywnie zmniejszany.

Czy lekarz (lekarz dentysta) posiadający warunkowe prawo wykonywania zawodu może tytułować się lekarzem (lekarzem dentystą) specjalistą?

Warunkowe prawo wykonywania zawodu lekarza albo lekarza dentysty nie uprawnia do pracy w charakterze lekarza specjalisty. Posługiwanie się tytułem lekarza specjalisty prowadzi do wprowadzania w błąd pacjentów oraz stanowi naruszenie zasad wykonywania zawodu lekarza. Warunkowe prawo wykonywania zawodu nie uprawnia ponadto do wykonywania zawodu w ramach indywidualnej praktyki lekarskiej.

Autorka: adwokat Justyna Macias

adwokat-dla-lekarza.pl